Chả cá là từ dùng để chỉ món ăn được làm từ thịt cá giã nhuyễn, ướp gia vị, rồi chiên hoặc nướng. Ở đảo Lý Sơn, đây là món ăn bình dân được nhiều người yêu thích. Chả cá có thể làm từ các loại cá chàm (cá đỏ củ), cá mó xanh, cá bò da, cá nhồng, cá thu khai…cá mua về lọc lấy thịt, giã nhuyễn, sau đó ướp gia vị muối, đường, bột ngọt, tiêu hột, tỏi bóc vỏ, trứng gà, dầu ăn, một thìa sữa đặc. Để có món chả ngon người chế biến cần nêm đừng quá mặn, chỉ sao cho vừa ăn.
Ướp gia vị vào thịt cá trộn đều để khoảng mười phút cho đường tan ra thì tiếp tục giã đến khi nào thịt chả đặc quánh, dai dai thì lúc đó là chả đã tới. Thịt chả sẵn sàn, có thể tẩm dầu viên thành từng miếng lớn nhỏ tùy thích, sau đó bỏ vào chảo dầu chiên trên ngọn lửa vừa để miến chả chín vàng từ từ rồi vớt ra rổ cho ráo. Chả nóng cắt ra có mùi thơm ngát của cá lẫn mùi tiêu, tỏi, khi thưởng thức người ăn sẽ có cảm giác ngon ngọt, đậm đà, nhâm nhi tí rượu mới thấy cảnh đời sung sướng biết chừng nào.
Đó chỉ mới là chả chiên, thịt chả còn được gói bằng lá chuối mật, chả viên tròn bó lại thành từng đòn như đòn bánh tét, sau đó đưa vào nồi hấp cách thủy, số lượng nhiều thì hấp lâu hơn, lúc lá chuối bên ngoài có mầu vàng rực, đòn chả nở căng mọng là chín. Chả hấp cắt ra từng lát mỏng, khi ăn chả có mùi thơm lá chuối, thịt ngọt, cắn vào nghe sựt sựt, ăn hết cũng muốn ăn thêm nữa.
Người ta thường ăn chả hấp, chả chiên với bún nước lèo, mì quảng, bún chả hoặc ăn bánh tráng mỏng gói chả kèm rau sống như rau húng, quế, giá lùn, giá đậu xanh chấm nước mắm ớt tỏi rất lạ miệng. Bình thường một cân chả hấp thì ba người ăn không đủ, vì chả ăn không biết ớn, bụng no nhưng miệng vẫn muốn ăn, chả hấp cũng là món nhậu yêu thích của nhiều người.
Chá cá sống khi trộn với thịt ba chỉ xay, hành củ thái lác và bắp non rồi gói lại với bánh tráng mỏng chiên lên gọi là bánh ram, miền Nam gọi là chả ram, miền Bắc gọi bánh chả rán. Bánh ram gói kèm với rau sống và bánh tráng mỏng chấm nước lèo thơm ngon hết ý. Đây là món ăn được chế biến từ chả cá và nhiều phụ liệu khác đi kèm nên có mùi vị riêng, thơm dòn của bánh tráng chiên, béo nguậy từ thịt ba chỉ hòa lẫn mùi thơm nhẹ của bắp non khiến cho người ăn phải trầm trồ hết lời. Ăn chả ram nhâm nhi ly rượu đế thì tình bằng hữu nói bao nhiêu lời tâm tình cũng không cạn.
Chả chiên, chả hấp, bánh ram từ xưa đến nay không chỉ là món ăn của người bình dân xứ đảo, mà còn là một tế phẩm không thể thiếu trên mâm cổ cúng ông bà, tổ tiên, thần linh. Món chả cá là một tri thức ẩm thực của người Việt, bởi vậy, khi chúng ta có dịp đi ăn tiệc, ăn giỗ cũng đều có món này, nếu thích ngay tại nhà cũng có thể chế biến món chả cá để thưởng thức.
Ngày nay, chả cá trên đảo Lý Sơn là một đặc sản có tên trong menu nhà hàng, quán ăn. Ngoài các đặc sản hành, tỏi, bánh ít, hải sản, rượu vú thì chả cá cũng được quan tâm để du khách mua về làm quà cho gia đình, bạn bè, tùy theo thời vụ, nếu nguồn cá rẻ thì mỗi cân chả cá chỉ tầm 150.000đ/kg.
