Hàng chục nghìn con gà được chở ra đảo Lý Sơn mới đủ cung cấp cho người dân làm lễ tạ ông bà trong dịp cuối năm và ngày đầu năm mới. Các chủ tàu mở biển đầu năm đều bưng mâm kê tới những lăng linh thiêng để tạ tổ tiên, khi ra tới đảo Hoàng Sa, Trường Sa, họ cúng tạ ông bà bằng một con gà.
Tại Âm linh tự và mộ lính Hoàng Sa, ngày đầu xuân được trang hoàng rực rỡ cờ, hoa. Trước Âm linh tự treo 17 lá cờ thần và 2 lá cờ Tổ quốc cắm trên đỉnh cao nhất. Cờ Tổ quốc được cắm ngay trước tấm bia khắc chữ “chiến sĩ trận vong” tưởng nhớ các binh phu Hoàng Sa. Ông Nguyễn Ry, Trưởng ban cai quản Âm linh tự nhìn lên lá cờ đang bay phần phật trong gió biển và cho biết: “Người dân ở đảo có con đi thi cũng tới nguyện xin, tàu thuyền mở biển thì tới tạ kê, người buôn bán thì xin mua may bán đắt”.
Theo phong tục của người dân đảo Lý Sơn, những người đến các miếu thờ và Âm linh tự trên đảo cúng tạ và nguyện xin thường mang theo một chai rượu nhỏ và một đĩa trầu cau, một xấp giấy bạc, người làm ăn buôn bán lớn thì cúng tạ con heo, còn chủ tàu thì nhất thiết phải cúng tạ gà. Có chủ tàu cúng 2 con, có chủ tàu cúng vài con tùy theo lòng thành và điều kiện của mình. Đầu năm khi đến miếu thờ khấn nguyện điều gì thì cuối năm phải trả vật phẩm đó chứ không thất hứa với lời nguyện của mình. Có những tàu cá từng gặp nạn trên biển thì cúng lớn hơn.
Ông Thanh, một ngư dân cho biết, lúc tàu hư, trôi tự do trên biển thì mình ra mũi khấn lạy ông bà cho anh em bình an, cuối năm chủ tàu sẽ cúng 3 heo hay 5 heo, tạ 5 con gà. Mình đã hứa thì cuối năm tổ chức cúng tạ. Ngư dân ở đảo rất tín ngưỡng và tin vào các thần linh ở miếu thờ. Đây cũng là chỗ dựa về tinh thần khi ngư dân đi biển xa.
Ở nhiều miền quê Việt đều có phong tục mâm cúng ông bà, tổ tiên trong ngày xuân phải có một con gà luộc. Vì theo quan niệm, gà thuộc nhóm tam sinh để hiến tế. Nhưng ở huyện đảo Lý Sơn, việc cúng tạ gà được các gia đình chuẩn bị công phu hơn nhiều. Ông Phạm Thoại Truyền, một người dân trên đảo cho biết, gia đình nào nghèo lắm thì mới mua 1 con, còn lại thì mua vài con gà để cúng tàu, cúng dinh, miếu, cúng trong gia đình. Ngày xuất hành đầu năm, người dân trên đảo cũng cúng gà, ra tới Hoàng Sa và trước khi đánh lưới tiếp tục cúng ông bà ở ngoài đó và xin độ cho con cháu may mắn, đánh bắt thuận lợi.
Theo lệ, từ tháng 9 đến những ngày áp Tết, các đình, miếu ở đảo Lý Sơn đều nghi ngút khói hương, phấp phới bóng cờ ngũ sắc. Các gia đình ở đảo Lý Sơn đến tạ lễ và cúng gà. Những ngày áp Tết, hàng chục nghìn con gà được đưa ra đảo để người dân mua về cúng tế. Có chuyến tàu vận chuyển vài chục lồng đựng gà ra đảo. Ngày đầu năm mới, gà tiếp tục được đưa ra đảo để phục vụ nhu cầu cúng tạ của các chủ tàu khi mở biển đầu xuân và ra Hoàng Sa tạ ông bà. Vào dịp Tết, gà trống tại đảo Lý Sơn có giá dao động khoảng 150.000 đồng/kg, nhưng gà có cặp giò đẹp thì giá cao hơn. Khi mua gà cúng, bà con trên đảo lựa chọn kỹ, đó phải là gà trống vàng mới biết gáy, có cặp giò đẹp, suôn, dài, không bị sứt sẹo. Vì khi gà luộc lên thì gia chủ sẽ xem giò để đoán vận hạn trong năm. Nếu cặp giò gà chúm đều, không hở, không nứt nẻ là điềm tốt.
Thời trước nhiều gia đình trên đảo còn mời thầy cúng đến xem giò. Nhưng đến nay, ai cũng có thể tự coi giò gà cho gia đình. Từ ngày 20 tháng Chạp, tất cả các gia đình đều dâng mâm gà đến các dinh, miếu trên đảo để cúng tạ, xin ông bà, tổ tiên phù hộ cho gia đình mạnh giỏi, tàu ra Hoàng Sa, Trường Sa đánh bắt thành công.
