Nhắc đến vùng đất Quảng Ngãi không thể không nhắc đến tỏi Lý Sơn, thơm, ngon mà không vùng nào có được. Đến đây vào mùa thu hoạch tỏi khi đi ngang qua những cánh đồng ở đây bạn sẽ nghe thoang thoảng hương thơm của nó và đừng bỏ qua món gỏi tỏi Lý Sơn vô cùng lạ miệng và ngon.
Gỏi tỏi là món dân dã ngon bổ rẻ nhưng cũng là đặc sản của đảo quốc tỏi này, những ai đã ra đảo một lần, về đất liền sẽ luôn nhắc: Gỏi tỏi đảo Lý Sơn.
Ra huyện đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) khi đi ngang qua ruộng tỏi đã thu hoạch nếu bạn vẫn thấy những cây tỏi đứng chỏng chơ xanh mướt. Đó là những cây tỏi đực.
Nghe tên đã mắc cười. Cây cỏ mà cũng có giới tính? Người ta thường gọi cây đực để chỉ những cây không đơm hoa kết trái. Tỏi chỉ có củ chứ nào có hoa trái gì, sao lại gọi tỏi đực? Tò mò nhổ thử vài cây, rảy sạch đất cát. Thì ra tỏi đực có củ nhỏ xíu xìu xiu chứ không có múi có tép như các cây tỏi bình thường. Củ tỏi đực thẳng đuột như củ kiệu, bộ rễ thì dài thon và trắng phau. Không nuôi củ nên thân và lá tỏi đực mới to khỏe và xanh mãi trên ruộng cát nóng bỏng như thế.
Người dân Lý Sơn không nhổ hết tỏi đực một lần mà chừa trên ruộng cát, nhổ chừng chừng về làm gỏi. Ban đầu nghe gỏi tỏi tôi cứ nghĩ sẽ được làm với thịt cá tôm hay cua gì đó nhưng hoàn toàn không. Chỉ làm gỏi với mỗi mình tỏi, lại rất dễ làm.
Nhổ tỏi về cắt bỏ rễ và phần lá ngọn. Nếu ra chợ mua tỏi đực về làm gỏi thì người ta đã cắt bỏ rễ và lá sẵn cho mình rồi, chỉ còn mỗi phần thân. Dùng dao cắt thân thành từng đoạn vừa vừa rồi chẻ ra làm hai làm ba. Cho tỏi vào thau nước lạnh ngâm khoảng 10 phút. Ngâm thế cho sạch mủ từ thân cây tỏi, ngâm xong bắc lên bếp luộc vừa chín tới, vớt ra rổ để nguội và ráo nước. Luộc để khử đi mùi nồng của tỏi. Nếu luộc chín quá tỏi sẽ bị bủn không làm gỏi được.
Trong khi ngâm và luộc tỏi, rang đậu phộng giã nhỏ, chuẩn bị rau thơm rửa sạch. Cho tỏi cùng với đậu phộng, rau thơm vào trộn đều. Cho thêm một ít bột ngọt, đường để gỏi tỏi đậm đà hơn. Xong xuôi bày ra đĩa. Nhìn đĩa gỏi có màu trắng xanh lẫn lộn ưa mắt, thấy đã muốn ăn rồi.
Ăn gỏi tỏi với bánh tráng nướng mới đúng bài. Bánh tráng phải là bánh tráng dày. Bẻ từng miếng xúc gỏi tỏi chấm với nước mắm cay. Vị béo của bánh tráng quyện cùng vị thơm nồng nồng của tỏi không gì ngon bằng.
Những người đi biển đánh cá về thường nhậu xị đế (rượu) với gỏi tỏi để giải mỏi. Dang nắng dầm mưa về, người dân Lý Sơn cũng ăn gỏi tỏi cho khỏe người. Nếu có cơ hội đến với vùng đất Quảng Ngãi thì không nên bỏ qua món ăn vừa ngon vừa tốt cho sức khoẻ này nhé!
